Sybiracy są świadkami, w których głos należy się wsłuchiwać


       „Pamięć ocalała, bywa  jednak i tak,  
           że i Ona  potrzebuje ocalenia”. 
 
                 Barbara Janczura.
 
 
         10 lutego 1940 roku wywożono całe rodziny.
     
        13 kwietnia 1940 roku wywożono kobiety z dziećmi, ponieważ dwa dni wcześniej aresztowano mężów i ojców.

Czytając i słuchając wspomnień Sybiraków zauważyć można odmienność w opisach z dwóch powodów:

Najtragiczniejszy był los polskich sierot, które kierowano do sowieckich sierocińców tzw. dietdomami. Oprócz obowiązkowej nauki języka rosyjskiego, zmuszano je do różnych prac na rzecz tych domów, kierowano do ciężkich prac kołchozowych.

Bez rodziny, bez pomocy opiekunów czy tez znajomych ich życie, walka o przetrwanie, była z góry przegrana.
 
 

wtorek, 30 czerwca 2020

Uroczystość Odsłonięcia Tablicy Pamięci Sybiraków

       

Uroczyście upamiętniono tragiczną 80. rocznicę masowych zsyłek Polaków, przeprowadzonych przez ZSRR na zajętych w 1939 r. wschodnich ziemiach Rzeczpospolitej.  

          „Pamięć ocala, bywa jednak i tak, że i ona potrzebuje ocalenia” 

- słowa te przyświecały uczestnikom uroczystości, która odbyła się 28 czerwca 2020 roku o godz. 12:00 w kościele pw. Świętego Andrzeja Boboli w Baszni Dolnej. 

Odsłonięcia tablicy i jej poświęcenie rozpoczęto tradycyjnie mszą świętą. Jest to już kolejny znak pamięci na terenie powiatu lubaczowskiego przypominający o tych tragicznych wydarzeniach.

Proboszcz parafii ks. Leszek Bruśniak w odpowiedzi na inicjatywę Wiesława Kapla, wójta Gminy Lubaczów zgodził się na taką formę upamiętnienia. Wyznaczył godne miejsce i włączył się w przygotowanie uroczystości.


Mszę świętą w intencji mieszkańców gminy Lubaczów wywiezionych przez sowietów na Sybir w 1940 roku, zmarłych na nieludzkiej ziemi i ocalonych, sprawowali ksiądz Andrzej Stopyra - Dziekan Dekanatu Lubaczowskiego oraz dr Leszek Bruśniak Proboszcz Parafii Pw. Świętego Andrzeja Boboli w Baszni Dolnej.

Po zakończonej Eucharystii odbyło się uroczyste odsłonięcie pamiątkowej tablicy. Prowadząca uroczystości, Pani Marta Tabaczek, powitała wszystkich gości. Okolicznościowe przemówienia wygłosili:

-Pan Wiesław Kapel - Wójt Gminy Lubaczów,
-Pani Barbara Janczura - Członek Zarządu Terenowego Koła Związku  Sybiraków w Lubaczowie,
-Pani Anna Schmidt-Rodziewicz – Wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Poseł na Sejm RP,
-Pani Teresa Pamuła- Poseł na Sejm RP
-Pan Zenon Swatek- Starosta Lubaczowski.

Podkreślano, iż pamięć o przeszłości  jest mądrością narodu, bo gdy zabraknie świadków historii, podtrzymywanie, pielęgnowanie i przekazywanie wiedzy kolejnym pokoleniom, wymagać będzie  większej determinacji i zaangażowania. Dlatego też tak ważne są wszystkie znaki 



pamięci, tablice, które  będą pomagały przyszłym pokoleniom. 


Skrócony tekst przemówienia Barbary Janczury:

(...) Historia Sybiraków i los jaki Ich spotkał po zakończeniu wojny jest szczególnie bolesny i czeka na swoją prawdę. Bo po powrocie do Ojczyzny, w okresie PRL, mur milczenia a nawet nienawiści otaczał Sybiraków. Modlili się wówczas cicho:

Naucz nas, Boże, jak mamy przebaczyć
Lata pogardy, kłamstwa i milczenia.
Łzy naszych matek samotnych w rozpaczy,
Ich ból i nędze, i upokorzenia.
A w nasze serca, które ciągle bolą,
Racz wlać Swój Pokój, nadzieję i wiarę,
Byśmy się mogli pogodzić z Twą wolą,
Żeś przyjął naszych najdroższych ofiarę.
Że z krwi, co wsiąkła w nieznane mogiły,
Prawdziwie wolna Ojczyzna powstanie.
Dodaj nam wiary i dodaj nam siły!
Ciebie prosimy, wysłuchaj nas, Panie!

Dobry Bóg im dopomógł, wybaczyli, ale nie zapomnieli. Wiedzę o krwawej Golgocie Wschodu przekazują w testamencie następnym pokoleniom.

(...)
Musimy razem strzec poczucia polskiej godności i polskiego honoru. Tak było wówczas, na zesłaniu, tak powinno być obecnie.

Wdzięczni Panu Bogu za łaskę przeżycia Sybiraków, zachowajmy w modlitewnej pamięci Tych Wszystkich, których prochy są rozproszone po syberyjskich przestrzeniach, wzdłuż torów kolejowych na Syberię i katyńskich mogiłach.

Ta Tablica niech będzie miejscem, w którym, w Dzień Zaduszny i z okazji Dnia Sybiraka będziemy Ich wspominać i modlić się w Ich intencji.
 

Pamięci tych, co nie przeżyli,
Tych, co cierpiąc, przetrwali,
Tych, co na zesłaniu pozostali,
A przyszłym pokoleniom
- aby pamiętały.
 

W uroczystości wzięli Sybiracy z Terenowego Koła  w Lubaczowie:

- Pani Franciszka Bratek
- Pani Teresa Mielnik
- Pani Stanisława Partyka
- Pan Bronisław Stopyra
- Pani Adela Ślimak
- Pan Tadeusz Wałczyk 

Aktu odsłonięcia tablicy dokonali:

- Pani Teresa Mielnik i Pan Tadeusz Wałczyk - zesłańcy Sybiru, 
- Ksiądz dr Leszek Bruśniak- Proboszcz Parafii Pw. Świętego Andrzeja 
  Boboli w Baszni Dolnej, 
- Pani Anna Schmidt-Rodziewicz – Wiceminister Rodziny, Pracy i  
   Polityki Społecznej, Poseł na Sejm RP, 
- Pan Wiesław Kapel- Wójt Gminy Lubaczów.

Marmurowa tablica, wykonana przez dr Stanisława Marka Dryniaka z ASP w Krakowie, jest symbolem szacunku wobec historii oraz świadectwem przekazywania pamięci o niej.

Niezwykle wzruszającym momentem uroczystości było odegranie Marszu Sybiraków, po którym kwiaty pod tablicą złożyli: Sybiracy z Koła Terenowego w Lubaczowie, dzieci i wnuki Sybiraków, Pani Anna Schmidt-Rodziewicz – Wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Pani Teresa Pamuła- Poseł na Sejm RP,Starosta Lubaczowski, Delegacje Służb Mundurowych, Związku Kombatantów Rzeczypospolitej i Byłych Więźniów Politycznych, Stowarzyszenia Spadkobierców Polskich Kombatantów II wojny Światowej, Związku Inwalidów Wojennych RP, Stowarzyszenia Spadkobierców Polskich Kombatantów II wojny Światowej, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Podkarpackiego, 5 Kompanii 34 Batalionu Lekkiej Piechoty Wojsk Obrony Terytorialnych w Jarosławiu, Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. bryg. Józefa Kustronia w Lubaczowie, Hufca ZHP w Lubaczowie im. Harcmistrza Wiktora Hassa Paneckiego, Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Baszni Dolnej, środowisk lokalnych reprezentowana, lokalnych, Samorządu Gminy Lubaczów.


Wartę honorową przy tablicy wystawili harcerze z Hufca ZHP w Lubaczowie im. Harcmistrza Wiktora Hassa Paneckiego oraz strzelcy z Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. J. Kustronia w Lubaczowie.

Był to dzień radości dla całej okolicy za co należą się szczególne słowa uznania, gdyż właściwa postawa dorosłych to najlepsza lekcja patriotyzmu dla najmłodszych Polaków oraz okazja do uczenia się i kształtowania pozytywnych postaw i uczuć patriotycznych.

Uroczystość dała początek nowej tradycji lokalnej społeczności.  Zobowiązała grono pedagogiczne, władze i zaproszonych gości do jednoczenia się pod poświęconą tablicą, która symbolizuje okrutne czasy Krwawej Golgoty Wschodu. Wszystkich zobowiązała do szerzenia dziedzictwa, które pozostawili nam Sybiracy, walcząc o przetrwanie, o Ojczyznę.

Zdjęcia: Magdalena Czuryło